Làm gì khi gặp từ bạn không biết? – IELTS Reading
Bài viết này sẽ tập trung vào một kỹ năng rất quan trọng trong IELTS Reading – khả năng ứng phó với những từ vựng mình không biết. Mấu chốt ở đây là bạn không cần “biết” chính xác nghĩa của từ là gì, chỉ cần “nắm được ý” của chúng là đủ. Kỹ năng này rất quan trọng vì dường như bạn sẽ luôn gặp những từ chưa gặp bao giờ trong quá trình đọc hiểu nội dung văn bản.
Sau đây sẽ là một vài cách giúp bạn làm được điều này.
1. Có cần phải hiểu tất cả các từ trong bài đọc không?
Đầu tiên, hãy nhớ là bạn không cần phải hiểu nghĩa hết từng từ từng chữ một. Dĩ nhiên, bạn phải hiểu ít nhất được nội dung khái quát của một câu hoặc một đoạn mà bạn cần để tìm được câu trả lời đúng, nhưng không cần tới mức chi tiết tường tận tất cả.
Lời khuyên: Đừng tốn thời gian đọc đi đọc lại một câu chỉ vì một từ bạn không hiểu. Mỗi câu là một điểm đó. Hãy đoán và làm tiếp. Có những câu hỏi đối với người bản xứ còn khó, nên đừng để bị kẹt vào một câu quá lâu.
2. Với từ viết hoa hay từ in nghiêng thì sao?
Nếu từ đó bắt đầu từ một chữ in hoa, có thể đó là một cái tên riêng. Trong trường hợp này thì bạn càng không nên tốn thời gian để hiểu chúng. Tương tự, nếu một từ được in nghiêng, có thể đó là một từ chuyên môn/khoa học mà bạn cũng không cần phải hiểu nghĩa. Ví dụ nhé:
The tulip was introduced to Europe in the mid-16th century from the Ottoman Empire, and became very popular in the United Provinces which are now the Netherlands. Tulip cultivation in the United Provinces is generally thought to have started in earnest around 1593 after the Flemish botanist Charles de l’Écluse had taken up a post at the University of Leiden and established the hortus academicus.
‘Hortus academicus’ là cụm từ bạn cần phải ‘ngó lơ’ đi, vì đó là từ chuyên môn rồi.
3. Có khi nào từ bài đọc được giải thích không?
Thi thoảng, bạn sẽ tìm thấy nghĩa của những từ lạ ngay trong bài đọc. Trong trường hợp này, khi gặp từ lạ thì khoan vội ngừng lại mà hãy đọc tiếp, vì có thể phần giải thích sẽ nằm ở phía sau. Thường thì phần diễn giải này sẽ nằm giữa các dấu phẩy:
This lobotomy, an extremely dangerous medical procedure, ultimately cost him his life.
Khi đó bạn nên hiểu là ‘lobotomy’ là một phương thức y học.
4. Có thể hiểu nghĩa của một từ lạ từ những từ khác trong bài không?
Đây là một kỹ năng rất đáng học! Việc bạn cần làm ở đây là hãy đọc sang những “từ có liên quan” khác và dựa vào đó suy đoán nghĩa của từ mà bạn chưa biết. Những “từ có liên quan” thường có thể là từ đồng nghĩa hoạc từ trái nghĩa. Ví dụ:
The fossils were originally dug up in Kazakhstan by a group of German archaeologists who were looking for evidence of prehistoric culture. Some time later the bone fragments were taken to Belgium to be exhibited in a museum specializing in natural history.
Ở đây bạn có thể đoán được nghĩa của từ ‘fossils’ bằng một cụm từ đồng nghĩa là ‘bone fragments’.
Tất cả những gì bạn cần khi gặp từ lạ là đừng dừng lại ngay, hãy đọc tiếp và xem mình có thể tìm manh mối cho từ mình không biết ở đâu không.
5. Nếu chỉ dựa trên ngữ cảnh thì có đoạn được từ đó không?
Kỹ năng này thuộc hàng cao cấp rồi đấy! Lần này, bạn sẽ phải suy nghĩ về ý nghĩa chung của cả câu và đoán xem từ đó có thể mang nghĩa gì. Phán đoán là một kỹ năng có thể rèn luyện được: luyện tập đoán càng nhiều thì dần dà, xác xuất đúng càng lớn.
Skin cancer is a common disease. According to Cancer Research UK, around 100,000 cases of non-melanoma were diagnosed in the UK in 2008, and just under 12,000 cases of the more dangerous malignant melanoma were also registered of which 25% proved fatal.
‘Non-melanoma’ là một từ rất chuyên môn. Tuy vậy, nếu đọc đoạn văn trên bạn sẽ thấy có vẻ là một từ học thuật trong ngành y và cũng có thể liên qua tới ‘skin cancer’ (ung thư da). Tương tư, bạn cũng có thể đoán được ‘malignant’ có thể liên quan đến ‘dangerous’ (nguy hiểm) và ‘proved fatal’ (được chứng minh là có thể gây chết người) sẽ giúp bạn chắc chắn hơn về điều này.
6. Có thể dựa trên một yếu tố của từ không?
Và đây là một kỹ năng cao cáp khác. Trong kỹ năng này bạn sẽ cần chú ý kỹ vào các yếu tố của từ rồi liên hệ nó với những từ còn lại. Dĩ nhiên, sau cùng thì chúng chỉ là những phỏng đoán, nên việc sai là không ngoài khả năng. Tuy vậy nếu luyện tập nhiều, bạn vẫn có thể có số lần đúng nhiều hơn.
The archaeologists unearthed the bones in Kazakhstan, while looking for evidence of prehistoric civilizations.
‘Unearthed’ có thể là một từ bạn chưa biết, nhưng bạn có thể đoán dựa trên yếu tố ‘earth’ rằng nó có liên quan đến Trái Đất và dựa trên ngữ cảnh, bạn cũng có thể đoạn được nó có nghĩa là lấy ra khỏi lòng đất.
7. Một cách nữa là hãy xem loại từ
Đây là kỹ năng đơn giản nhất (nhưng thường là ít hiệu quả nhất) để bạn ít nhất có một lượng thông tin nhất định về từ. Tuy vậy, đôi khi việc biết liệu đó là động từ, danh từ, trạng từ hay tính từ cũng rất có ích.
In five years time the skills for conducting fundamental science in the UK will not be here, because everyone will be chasing money to work on the widget the EPSRC thinks will solve societal problems.
Trong đoạn văn này, có một từ ít dùng là ‘widget’. Nhưng bạn có thể biết được rằng đây là một danh từ vì đừng trước nó là ‘the’. Vậy thay vì bối rối và mất thời gian suy nghĩ, bạn hãy xem ‘widget’ là một ‘vật’ nào đó.
8. Lời khuyên cho việc luyện đọc – Hãy đọc một cách bao quát
Đọc bao quát nghĩa là mục tiêu khi đọc tập trung vào ‘số lượng’ (bạn đọc được bao nhiêu) thay vì ‘chất lượng’ (bạn hiểu bài đọc sâu và rõ bao nhiêu). 2 cách bạn thường thấy sẽ là:
- Đọc không tra từ điển
- Đọc để lấy nghĩa chung, tổng thể
Nếu bạn tập luyện được phương pháp này, bạn sẽ tập được việc đọc lướt qua những từ không quen và kỹ năng đoán cũng tăng lên. Bạn không biết đấy thôi, 50% những từ bạn biết bây giờ đa phần là từ việc đọc hay nghe một cách thụ động như vậy đó.
Người dịch: Khánh Linh
Nguồn: dcielts
