Luyện tập tư duy phản biện cho bản thân
Cuộc sống của chúng ta là kết quả của hàng hà lựa chọn mà chúng ta phải thực hiện mỗi ngày mỗi giờ, từ những thứ nhỏ nhặt như ăn gì vào bữa sáng cho đến những quyết định đổi đời như là có nên hay không trở lại trường học. Lớn hay nhỏ, từng lựa chọn vẫn dẫn đến một kết quả, và các lựa chọn đó sẽ hình thành cuộc sống của chúng ta. Ăn quá nhiều cùng một loại thực phẩm kiểu gì cũng làm bạn mập lên và sức khỏe kém đi. Tự học IELTS có thể là quyết định tồi tệ nhất nếu bạn không thể sắp xếp thời gian thuận lợi cho bản thân, hoặc điều này có thể giúp bạn tăng lương và trở thành điều tuyệt nhất bạn từng làm. Rèn luyện cách suy nghĩ phản biện giúp bạn phân biệt lựa chọn tốt và tồi tệ khác nhau thế nào, nhưng nếu bạn vẫn chưa được chỉ giáo về cách tư duy phản biện này, thì bạn phải bắt đầu từ đâu đây?
Tôi muốn bạn biết rằng cần có thời gian để luyện tập tư duy phản biện hiệu quả, và sẽ không bao giờ quá trễ để bắt đầu. Đây cũng là một kỹ năng mà không ai nhuần nhuyễn có thể 24/7. Thi thoảng chúng ta giỏi đấy, và thỉnh thoảng lại không, nhưng càng có ý thức tập luyện thường xuyên thì cuộc sống chúng ta lại càng trở nên tốt đẹp hơn.
Tổ chức Tư duy Phản biện, với trang chủ là criticalthinking.org, đưa ra gợi ý rằng tập luyện bốn bước sau đây sẽ giúp bạn trở thành một người biết đánh giá sự việc có chiều sâu hơn. Cùng IELTS Planet tìm hiểu nhé!
1. Đưa ra câu hỏi
Những người mang tư duy phản biện sẽ luôn hỏi về bất kỳ thứ gì trước mắt họ. Họ quan tâm đến nguyên nhân và kết quả: “Nếu vậy, thì sao? Nếu thực hiện điều đó, thì kết quả sẽ khác như thế nào?” Họ ý thức được rằng mọi hành động sẽ dẫn đến hậu quả, và họ nghĩ tới mọi khả năng có thể xảy ra khi đưa ra một quyết định nào đó. Biết đặt câu hỏi sẽ giúp quá trình này tăng tính hiệu quả.
Hãy luôn giữ tâm thế tò mò về tất cả mọi thứ nhé.
2. Tìm kiếm thông tin hữu ích
Một khi đã nghĩ tất cả những câu hỏi bạn có thể nghĩ ra về một vấn đề nào đó (viết ra cũng giúp ích trong quá trình này), tìm kiếm thông tin liên quan có thể giúp bạn trả lời những câu hỏi đó. Hãy đứng dậy và điều tra đi! Internet là một nguồn thông tin giúp nghiên cứu hiệu quả, bạn có thể học gần như mọi thứ trên Internet, nhưng đó không phải là công cụ duy nhất giúp bạn làm được việc này. Phỏng vấn người khác cũng là một cách khả dụng. Tôi là một fan bự của việc bỏ phiếu bình chọn. Hay bạn cũng có thể hỏi các chuyên gia xung quanh bạn. Tập hợp các thông tin và các ý kiến đa chiều bạn có thể dùng để đưa ra quyết định của riêng mình. Ý kiến càng đa dạng càng tốt.
3. Phân tích vấn đề bằng tâm trí rộng mở
Bạn đã thu thập được một núi thông tin rồi, và bây giờ là lúc bạn phân tích chúng với một tư tưởng rộng mở. Theo tôi, đây là phần thử thách khó nhất. Khá là khó để nhận diện được bộ lọc, định kiến đã thấm nhuần vào chúng ta qua nhiều năm tháng. Chúng ta là sản phẩm mà môi trường sống đã nhào nặn ra, theo cách mà chúng ta được đối xử từ lúc bé đến giờ, theo những hình tượng mà chúng ta đã trải qua trong cuộc sống, theo những cơ hội chúng ta nắm được hay bỏ qua, theo tất cả những trải nghiệm của chúng ta mà hình thành nên cuộc sống hiện tại.
Cố gắng nhận thức về những bộ lọc và định kiến trên, và tắt chúng đi. Hãy cứ hỏi mọi thứ trong suốt quá trình này. Bạn có đang khách quan hay không? Hay bạn đang tự suy diễn mọi thứ? Và vội vàng đưa ra kết luận? Đây là thời điểm để thanh lọc lại mỗi suy nghĩ trong ta. Bạn có biết là điều này chắc chắn đúng không? Điều thực sự xảy ra ở đây là gì? Bạn đã cân nhắc đến một tình huống nhìn từ góc cạnh khác chưa?
Hãy chuẩn bị mà bất ngờ trước số lần chúng ta đã hồ đồ kết luận mà chưa suy nghĩ thấu đáo.
4. Những giải pháp giao tiếp
Những người tư duy phản biện thường cảm thấy hứng thú với việc tìm ra giải pháp vấn đề hơn là than vãn, đổ lỗi cho ai đó, hay là ngồi lê đôi mách nói chuyện tầm phào. Khi bạn đã đưa ra được kết luận qua tư duy phản biện của bản thân, đây là lúc để trao đổi với người khác và thực hành một giải pháp nào đó nếu cần thiết. Đây là khoảng thời gian dành cho lòng trắc ẩn, sự cảm thông, và thể hiện tài ngoại giao của mình. Không phải người trong cuộc nào cũng có thể nhìn thấu được tình huống rõ ràng như là bạn lúc này được. Đây là việc mà bạn phải hiểu, và đưa ra cách giải quyết phù hợp theo cách dễ hiểu nhất có thể.
Người dịch: Nguyễn Thị Minh Tâm
Nguồn: thoughco.com
