Liệu những người lớn tuổi có thể học được một ngôn ngữ mới? – Tự học IELTS
Tôi thường nghe câu hỏi này từ những người học lớn tuổi. Đôi khi là những người theo dõi kênh Youtube, Facebook hay Twitter sẽ hỏi. Thật ra, không lâu trước đây tôi có yêu cầu sau từ những người theo dõi mới.
“Tôi muốn nghiên cứu những vấn đề của người học lớn tuổi và xem tôi có thể làm gì để giúp họ.”
Tôi đã trả lời bằng cách hỏi. “Điều kiện để được xem như một người học lớn tuổi là gì?” Câu trả lời của anh ấy “trên 40 tuổi”.
“Vậy”, tôi trả lời, “điều gì làm bạn nghĩ những người trên 40 tuổi có vấn đề trong việc học ngoại ngữ? Bạn nghĩ những vấn đề này là gì?” Câu trả lời của cậu ấy là”thật ra, bạn biết đó, họ có thể nghe kém đi hay gì đó ở độ tuổi đó.”
Tôi phải nói là mình hoàn toàn bất ngờ trước câu trả lời này. Tôi không biết qua 40 tuổi là già, nhưng tôi đã tưởng là phải hơn 60 tuổi. Đó là tôi. Thực ra, tôi trên 70 tuổi. Tôi nghĩ mình là người học ngôn ngữ giỏi hơn tôi của năm 16 tuổi.
Tất cả bằng chứng tôi chứng kiến cho thấy khả năng nhận thức của chúng ta không thật sự suy giảm đến giữa độ tuổi 70. Nếu chúng ta tập luyện chăm chỉ để duy trì khả năng nhận thức bằng cách luôn giữ cho trí óc mình chủ động, tôi chắc rằng khả năng nhận thức và khả năng tạo ra những dây và liên kết thần kinh vẫn khá mạnh mẽ, và chắc rằng đủ mạnh để tiếp tục học ngôn ngữ.
Bây giờ, tôi không hiểu biết đủ nhiều để so sánh khả năng học của một người 60 tuổi với một người 15 tuổi. Việc đó có vẻ như là, ít nhất giai thoại, trẻ em dưới 10 tuổi, nếu được chìm đắm trong ngôn ngữ, được vây quanh bởi những người nói ngôn ngữ, dường như sẽ dễ tiếp thu ngôn ngữ hơn. Chúng dường như thể hiện tốt hơn những người già hơn, như cha mẹ của chúng, nếu họ là dân nhập cư.
Cũng có thể là do sinh lý học, khi là một đứa trẻ, bộ não linh hoạt hơn. Bộ não vẫn chưa cứng hay kiên cố quanh một ngôn ngữ nên nó cởi mở với những ngôn ngữ mới hơn. Có thể dễ hơn cho những bộ não non trẻ hình thành những mô thần kinh mới để chứa một ngôn ngữ mới.
1. Khi chúng ta lớn hơn chúng ta có nhiều kinh nghiệm để ứng dụng hơn
Những người học lớn tuổi gặp bất lợi khi nói đến việc chìm đắm bản thân trong môi trường ngôn ngữ mới. Những đứa trẻ nhập cư có ít kết nối với ngôn ngữ khác hay khoảng cách văn hóa và chỉ tương tác vô thức với nhóm ngôn ngữ mới. Cha mẹ của chúng thì thường có bạn từ đất nước cũ, và kết nối với đất nước cũ, và do đó thường khó tiếp thu ngôn ngữ mới. Và có lẽ bộ não của họ cũng không được linh hoạt như vậy. Các mẫu nhất định đã hình thành mạnh mẽ xung quanh ngôn ngữ cũ.
Mặt tích cực là khi là những người học ngoại ngữ lớn tuổi chúng ta đã thành lập các mẫu. Chúng ta có nhiều kinh nghiệm sống để ứng dụng hơn. Về mặt nào đó, chúng ta có nhiều trí khôn hơn. Chúng ta có nhiều từ ngữ và khái niệm trong chính ngôn ngữ của mình hơn, thứ giúp chúng ta học nhiều từ vựng trong ngôn ngữ mới. Chúng ta có thể biến nó thành lợi thế nếu chúng ta được khuyến khích.
Thật ra, động lực mới là chìa khóa chính để thành công hơn cả tuổi tác. Nhiều người lớn tuổi được thúc đẩy học một ngôn ngữ mới, và miễn là họ không tự thuyết phục bản thân rằng họ không thể học được tiếng nước ngoài, và miễn là họ còn học theo một cách vui vẻ và hứng thú, họ có thể đạt được rất nhiều.Thật ra, họ có thể đạt được trình độ cao hơn trong ngôn ngữ nhanh hơn một đứa trẻ.
Rất nhiều người trẻ, trừ khi họ được chìm đắm trong ngôn ngữ mới, thường không hứng thú trong việc học ngoại ngữ và thường không học tốt. Đây vốn là hoàn cảnh với trường dạy ngoại ngữ ở nhiều quốc gia. Khi tôi tham gia trong hội nghị những nhà đa ngôn ngữ khắp thế giới, tôi gặp mọi người ở mọi độ tuổi. Phần lớn họ không có sở thích về ngôn ngữ, và không học ngôn ngữ của mình khi là một đứa trẻ.
2. Mất khả năng nghe và khả năng nhận thức khác giảm
Về việc mất khả năng nghe, tôi không biết ai trong số bạn bè mình đã gặp vấn đề này .
Nhưng bạn sẽ mất khả năng tần số cao, nhưng không đến mức ảnh hưởng khả năng nghe ngôn ngữ. Tất nhiên, có một vài người với máy trợ thính đã mất phần lớn khả năng nghe. Tôi có một người bạn tốt đã 83 tuổi và đeo máy trợ thính. Cậu ấy nghe không tốt lắm, nhưng cậu ta rất nhiệt tình, học tiếng Tây Ban Nha và có khoảng thời gian tuyệt vời. Học ngôn ngữ cần nhiều kỹ năng, độ nhạy khi nghe không phải là một phẩm chất xác định người học ngoại ngữ thành công. Tôi đã từng gặp một người điếc đã tự học 13 thứ tiếng.
3. Chúng ta càng lớn tuổi, càng khó để học
Kể cả khi tôi khá tin rằng thái độ quan trọng hơn tuổi tác trong việc học ngoại ngữ, có vẻ như tôi đang chống lại lẽ hiểu biết thông thường.
Tôi đã nghe những quan điểm tiêu cực về việc những người học ngôn ngữ lớn tuổi mọi lúc. Tôi đã ở một cuộc gặp mặt vào chiều hôm trước ngay đây tại Vancouver. Nó được thiết kế như một cuộc gặp mặt những người yêu thích ngôn ngữ và nhà ngôn ngữ học và ai đó đã tuyên bố là, “Chúng ta đều biết là khả năng học ngoại ngữ giảm đi cùng tuổi tác. Chúng ta càng già đi, càng khó để học.
Tôi bảo,”Không. Tôi xin lỗi, đó không phải là kinh nghiệm của tôi.”
Phản hồi của họ là, “Thật ra, tôi nghĩ là cậu không thể nói vậy được. Mọi người đều biết càng lớn tuổi, càng khó để học một ngôn ngữ.”
Có rất nhiều người vứt những ý kiến này xung quanh và, bất hạnh thay, tôi nghĩ rằng nó ảnh hưởng một số, kể cả những người chỉ vừa qua độ tuổi 30. Họ nghĩ rằng mình không thể học ngôn ngữ được nữa. Điều này hoàn toàn không đúng.
Lấy vợ tôi làm ví dụ, người cực kỳ hào hứng về chiếc piano của mình khi cô ấy chơi 2 đến 3 tiếng một ngày. Cô ấy không có giáo viên, nhưng cô ấy học cực nhanh. Tôi nghĩ chúng tôi có thể học mọi thứ mình muốn ở bất kỳ độ tuổi nào, miễn là chúng ta có thái độ của người học. Thái độ người học là của người độc lập, người không trông chờ ai đó đến dạy mình hoặc cho mình những gì, những người hào hứng, những người tự tin và những người quyết tâm đạt được. Những người học thành công cũng không quan ngại về việc so sánh mình với người khác.
Vợ tôi chơi piano. Cô ấy không quan tâm việc mình có giỏi hơn ai không. Tôi biết rất rõ rằng có nhiều nhà đa ngôn ngữ trên Internet giỏi hơn tôi trong một số ngoại ngữ, nếu không phải muốn nói là tất cả. Việc đó không giảm bớt vui thú của tôi tí xíu nào. Mọi người trong số chúng tôi, những người học trẻ hơn hay già hơn, dù bạn ở độ tuổi nào, và bất kỳ cơ hội nào để nói, đề có thể tận hưởng quá trình. Tất cả những gì mình cần là đạt được một ít quá trình mà cho chúng ta cảm giác thỏa mãn và giúp ta tiếp tục. Chúng ta không phải so sánh bản thân với người khác.
Bất hạnh thay, tôi nghĩ có một định kiến chống lại những người học ngôn ngữ lớn tuổi và đôi lúc những người học lớn tuổi tin vào định kiến này để cho mình một lý do. Kết quả là một vài người học lớn tuổi từ bỏ khả năng họ có thể học được một, hai hay nhiều ngôn ngữ để đạt được một mức độ thành thạo đó.
Tôi đã học được 8 hay 9 ngôn ngữ từ độ tuổi 60. Tôi đang làm việc tại Arabic and Farsi ngay bây giờ và không có ý định dừng lại. Tôi chưa từng nghĩ vậy khi tôi 20 tuổi. Thái độ của tôi với việc học ngoại ngữ đã thay đổi. Tôi biết rằng mình có thể làm được. Nhiều người đã qua độ tuổi 40 cần phải có thái độ “tôi-có-thể-làm-được”.
Người dịch: Phan Hồ Yến Nhi
Nguồn: blog.thelinguist.com
