Phương pháp phát triển tư duy tiến bộ (P1) – IP Share
“Trong thế giới này, nỗ lực là một điều tồi tệ. Giống như thất bại, nó có nghĩa là bạn không thông minh và tài giỏi. Nếu bạn đã như vậy thì bạn sẽ không cần nỗ lực nữa. Trong thế giới khác, nỗ lực lại là điều khiến bạn trở nên thông minh và tài giỏi.” – Carol Dweck.
Điều gì sẽ xảy ra nếu như tiềm năng học hỏi thật sự của bạn chưa được khai phá, thậm chí chưa được khai phá, nó vẫn tuyệt nhất? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn không thể biết trước điều mình có thể hoàn thành với vài năm dành cho đam mê, làm việc vất vả và đào tạo? Theo nhà tâm lí học trường Stanford – Carol Dweck, đây không hề là tình huống giả định, nó phụ thuộc vào nhiều nhân tố từ gen di truyền đến môi trường. Nó là tư duy. Và bạn có thể trau dồi nó vào bất kì giai đoạn nào trong cuộc đời.
Một “tư duy tiến bộ”, giống như Dweck gọi, hoàn toàn giống như tên gọi của nó: là khuynh hướng tin rằng bạn có thể phát triển. Trong cuốn sách của bà ấy Tư duy: Tâm lí học mới về sự thành công, bà đã giải thích rằng nếu như tư duy phức hợp cho rằng tính cách, trí thông minh và năng lực sáng tạo là tĩnh vì chúng ta không thể thay đổi theo bất kì cách thức có nghĩa nào thì một tư duy tiến bộ phát triển nhờ thách thức và nhìn nhận thất bại “không phải là minh chứng của sự kém thông minh mà là bàn đạp cỗ vũ cho sự phát triển và trải rộng khả năng tồn tại.”
Kết quả của việc tin tưởng trí tuệ và tính cách có thể phát triển chứ không phải là thứ ăn sâu bất di bất dịch mà Dweck khám phá trong hai thập niên nghiên cứu trên trẻ em và người lớn thật sự lớn lao. Bà ấy viết:
“Việc tin rằng phẩm chất của bạn là bất biến tạo nên sự thôi thúc liên tục thể hiện bản thân. Nếu bạn thông minh ở mức nào đó, có tính cách hay phẩm hạnh ở mức nào đó thì bạn nên chứng tỏ là bạn có được liều lượng lành mạnh về chúng. Đơn giản là không nên cảm thấy thiếu hụt những đặc điểm căn bản nhất này.”
Dweck nói, tư duy phức hợp có thể ảnh hưởng tiêu cực lên mọi khía cạnh của cuộc sống.
“Tôi đã thấy nhiều người có mục tiêu chi phối là chứng tỏ bản thân trong [học tập], trong nghề nghiệp và các mối quan hệ của họ. Mỗi tình huống đều cần sự thừa nhận trí thông minh, tính cách và cá tính của họ. Mỗi tình huống được đánh giá: Tôi sẽ thành công hay thất bại? Tôi sẽ trông thông minh hay ngu dốt? Tôi sẽ được chấp nhận hay bị từ chối? Tôi sẽ cảm giác như là người thắng cuộc hay kẻ thất bại?”
Nhưng khi bạn bắt đầu nhìn nhận những thứ này có thể dịch chuyển thì vấn đề sẽ được thay thế bởi bức tranh lớn hơn.
“Tư duy tiến bộ dựa vào niềm tin là những phẩm chất căn bản của bạn là thứ có thể trau dồi bằng nỗ lực. Mặc dù người ta có thể khác nhau về tài năng và năng lực ban đầu, sở thích hay tính khí, họ có thể thay đổi và phát triển và sự áp dụng và trải nghiệm.”
Điều này quan trọng bởi nó là có thể thay đổi thật sự điều mà bạn đang cố gắng để làm và điều bạn cho là thành công. Bằng cách thay đổi định nghĩa, tầm quan trọng và ảnh hưởng của thất bại, bạn thay đổi được tầng nghĩa sâu xa nhất của sự nỗ lực.
Trong cách tư duy này, tình huống bạn phải đối mặt chỉ là xuất phát điểm cho sự phát triển. Vậy điều này áp dụng vào học tập như thế nào và chúng ta có thể làm gì để thấm nhuần thái độ của học sinh?
Một tư duy tiến bộ giúp bạn học tập như thế nào?
Trong bài nghiên cứu hàng trăm sinh viên, chủ yếu là thanh niên, Dweck và đồng nghiệp đã khám phá ra điều sửng sốt: sinh viên có tư duy phức hợp sẽ từ chối học tập nếu nó có nghĩa là không thất bại.
Sinh viên được đưa ra những tình huống thử thách công bằng từ bài thi IQ và rồi được khen ngợi cho sự thể hiện của họ. Một số sinh viên được bảo: “Wow, bạn đúng được [X câu]. Đó là thật sự là số điểm cao. Chắc là bạn rất giỏi về cái này”, trong khi số khác được bảo: “Wow, bạn đúng được [X câu]. Đó là thật sự là số điểm cao. Chắc là bạn đã học tập chăm chỉ lắm.” Nói cách khác, một số người được khen ngợi vì tài năng và một số khác thì vì sự nỗ lực.
Dweck viết: “ Lời khen về tài năng đẩy sinh viên vào tư duy phức hợp, và họ cũng thể hiện tất cả dấu hiệu về nó: Khi chúng ta cho họ lựa chọn, họ từ chối một nhiệm vụ mới mang tính thử thách mà họ có thể học hỏi. Họ không muốn làm bất kì điều gì có thể để lộ khuyết điểm và bàn cãi về tài năng của họ.”
Mặt khác, khi sinh viên được khen ngợi bởi sự nỗ lực, 90% trong số họ muốn làm nhiệm vụ mới mang tính thử thách mà họ có thể học hỏi.
Thậm chí đáng báo động hơn, khi Dweck và đồng nghiệp đưa sinh viên một danh sách theo thứ tự những vấn đề khó dần mà sinh viên không thể làm tốt, những người được khen ngợi về tài năng nghĩ rằng họ đã không đủ thông minh và chuyên môn.
“Nếu thành công có nghĩa là họ thông minh thì không thành công có nghĩa là họ kém cỏi.”
Đối với những người được khen ngợi bởi nỗ lực, điều khó khăn đơn giản là chỉ ra là họ cần tiếp tục nỗ lực hơn nữa, không phải là dấu hiệu của thất bại hay sự phản ánh của trí tuệ kém cỏi.
Phát hiện đáng lo nhất sau những câu hỏi IQ đã hoàn tất khi những nhà nghiên cứu yêu cầu sinh viên viết thư riêng tư gửi tới bạn bè của họ sau những trải nghiệm. Sinh viên cũng được yêu cầu tiết lộ số điểm của họ. Một phụ phẩm của tư duy phức hợp hóa ra là sự thiếu trung thực: 40% người được khen bởi tài năng đã nói dối về điểm số để thổi phồng sự thành công của họ.
“Trong tư duy phức hợp, sự không hoàn hảo là đáng xấu hổ, đặc biệt nếu bạn tài năng, vì thế họ đã nói dối. Điều đáng báo động là chúng ta dẫn dắt những đứa trẻ bình thường và khiến họ trở thành kẻ nói dối đơn giản vì nói rằng họ thông minh.”
Có lẽ nghiên cứu quan trọng nhất của Dweck khám phá ra cách những tư duy này được hình thành và hình thành sớm như thế nào trong cuộc đời. Trong một nghiên cứu còn phôi thai, Dweck và đồng nghiệp đã đưa ra cho những đứa trẻ bốn tuổi sự lựa chọn: Chúng có thể chơi lại câu đố lắp hình dễ hoặc chơi câu khó hơn. Trẻ em có tư duy phức hợp chọn cách an toàn, chơi lại những câu đố dễ hơn để đảm bảo khả năng hiện tại của chúng. Trẻ em với tư duy tiến bộ nghĩa rằng đó là sự lựa chọn khác lạ, cảm thấy khó hiểu tại sao mọi người cứ muốn chơi lại cùng một câu đố nếu như họ không không được gì mới. Nói cách khác, trẻ em với tư duy phức hợp muốn đảm bảo là chúng thành công để thể hiện mình thông minh, trong khi trẻ với tư duy tiến bộ lại muốn phát triển chính mình vì định nghĩa thành công của chúng là trở nên thông minh hơn.
(Còn nữa)
Người dịch: Thủy Ngân
Nguồn: opencolleges.edu.au
